S1M0NE (Simone) Filmi İncelemesi

"-Simone'un olmadığana dair hiçbir kanıt yok."
"-Simone'un varlığına dair bir kanıt var mı peki?" S1m0ne filminden...

S1M0NE (Simone) Filmini incelemeye geçmeden önce Eyleyensel Örnekçenin ne olduğunu açıklayalım. Greimas'ın gösterge bilimsel çözümleme yöntemi özellikle görsel metinlerin analizi için elverişli araçlar sunar. Greimas Propp'dan devraldığı 31 işlevi öncelikle yirmiye daha sonra daha da öze inerek dört temel işlevle sınırlandırdı.

Bu dört işlev; sözleşme, sınama, yer değiştirme, iletişimdir.

Eyleyen sayısı ise altıdır ve aralarındaki ilişkiler belirli bir çizeme uygundur. Altı eyleyen ise şunlardan oluşur; gönderici, alıcı, nesne, özne, engelleyici ve destekleyici.

Eyleyensel Örnekçede;

Özne: Eylem yapar.

Nesne: Eylemin konusudur.

Gönderici (Gönderen): Eylemi belirler, kökeninde yer alır.

Alıcı (Gönderilen) : Etkileri, eylemin sonuçlarını alır, kendisi için eylemin gerçekleştiği kişidir.

Destekleyici (Yardımcı): Eyleme yardım eder.

Engelleyici: Eylemi engeller.
Eyleyensel örnekçe görsel anlatıların içerdiği temel yapıların ortaya çıkarılmasında ve benzerliklerin tespit edilmesinde oldukça işlevseldir.
Propp ve Greimas anlatıların benzerliklerini tespit etmek işlev ve örnekçeler ortala koymuştur. Anlatıların, hikâyelerin özne ve nesneleri, çatışmaları olması doğaldır çünkü anlatıları oluşturan şeylerde çatışmalar, nesne ve öznelerdir. Anlatıları farklı kılacak şeyler öznenin hangi nesneyi elde etmek istediğidir. 

Konu
Yönetmen Viktor Taransky'nin düzgün giden işleri, yeni filminin baş kadın oyuncusu Nicola Anders'ın çekip gitmesi üzerine tehlikeye girer. Derin bir bunalıma giren yönetmen, çareyi Hank adında bir hayranının ölmeden önce ona verdiği diskteki programla sanal ortamda yarattığı aktris Simone'u gerçek bir oyuncu gibi tanıtmakta bulur.Filmi çeker ama önce gazeteciyken sonra halk Simone'nin kim olduğunu merak eder. Victor Simone'nin kimliğini gizleyip onu girçe bir insanmış gibi yansıtmaya devam eder. Simone'nin ünlü oldukça Victor vicdanı yalanlarının rahatsızlığıyla sızlayacaktır.

Filmin Eyleyensel Örnekçesi:
Gönderici: Hank Aleno

Simone yazılımını yönetmen Victor Taransky'ye vererek olayları başlatmış olur.
Alıcı:
Victor Taransky

Geçmişte Oscar ödülüne aday gösterildiği halde, artık eski şöhretini yitirmiş bir yönetmen olan Victor Taransky oyuncusu filmi terk edince Hank'in verdiği yazılımı filminde kullanır. Simone'yi gerçek bir insanmış gibi tanıtmasının vicdan azabını çeker.
Nesne: Taransky çekmek istediği filmi için kısıtlı zamanda oyuncu bulması gerekir. Yazılımı kullanarak Simone'yi filme yerleştirir.

Yazılımda Hollywood'un ünlü oyuncularının hepsinden parçalar taşıyan Simone insanlar tarafından çok sevilir ve herkes onu tanımak ister. Victor insanları kaldırmasının kariyerine zarar vereceği için Simone'nin yazılım olduğunu saklar ve onun yaşadığına herkesi inandırmaya çalışır.
Özne:
Victor Taransky
Simone'nin konuşmasını yapacağı mimikleri ayarlayarak onu filminde oynatır.  Simone'nin yazılım olduğunu herkesten saklar. Victor zamanla Simone'nin varlığından rahatsız olur. Filmini terk eden oyuncu Nicola Anders'in yeni film için oyuncu seçimlerine geldiğinde gösterdiği performastan etkilenen Victor gerçek bir insanın daha etkileyici bir oyuncu olacağını düşünür.

Destekleyici:
Lainey Christian

Victor Taransky ve Elaine Christian çiftinin kızıdır. Filmin çekilmesi için Victoru destekleyen kişidir. filmi çekeceğine inanır ve bunu Victor'a da söyleyerek manevi açıdan destek verir.
Hank Aleno :Victor'a kodlarını oluşturduğu yazılımı vererek filmini çekmesini sağlar.
Engelleyici:
Max Sayar ve Milton

Gezeteci olan bu iki kişi Simone'nin karanlık ve gizemli bir tarafı olduğunu düşünerek Simone'yi araştırır. Max ve Milton Simone'nin kimliğini öğrenemezler ama Victor'i psikolojik olarak rahatsız ederler.

Anlatı Sözdizimi:
Greimas' a göre her anlatı, başlangıç durumuyla bitiş durumu arasında bir geçiş, bir dönüşüm gerçekleştirir. Bu dönüşüm sürecinde eyleyenler değişik işlevler ya da roller üstlenirler. Eyleyenler bu iki uç arasında başka işleyenleri dönüştürürler ken kendileri de dönüşür. Greimas bu dönüşü, daha önce yapılmış çalışmaları da göz önünde bulundurarak dörtlü şema içinde inceler. Anlatı izlencesi, anlatı sözdizimindeki özne/nesne ilişkisini belirten durum sözcesiyle, bu sözceyi dönüştüren edim sözcesinin mantıksal etkileşimden oluşan temel dizimdir ve dört aşamadan oluşur. Bunlar;
Başlangıç
Sözleşme ya da eyletim: göndericinin özneyi belli amaç doğrultusunda etkilediği, yönlendirdiği aşama gönderici ve alıcı arasında sözleşme yapılır.

Edinç aşaması özne göndericiyle yaptığı sözleşme uyarınca gerekli işlemlerde bulunmak, zorunlu dönüşümleri gerçekleştirmek, bir eyleme geçebilmek için öznenin gereksindiği yetenekler ve bu yeteneklerin kullanıldığı aşamadan oluşur.

Edim aşaması özne edindiği kişisel edinçten yararlanarak dönüştürücü işlemlere yönelir bir durum sözcesinden başka bir durum sözcesine geçilir.

Tanınma ve yaptırım: özne nesneye ulaşmak için uyguladığı dönüşüm işlemlerinin son durumunu gözlemler. Gönderici ise dönüşümlerin doğruluğunu, gerçekliğini değerlendirip özneyi, yapılan sözleşme uyarınca ya ödüllendirir ya da cezalandırır.
-Bitiş

Filmin Anlatı Sözdizimi
Başlangıç: Yönetmen Victor Taransky'nin filminde başrol oyuncu olan Nicola Anders filmde oynamaktan vazgeçer. 

Sözleşme ya da eyletim: Victor'un hayranı ve hastalığı onu öldürecek olan Hank Aleno yaptığı Simone yazılımını Victor'a verir. Victor Hank'in ölümünden sonra Simone'yi filmine yerleştirmeye karar verir.
Edinç: Simone kullanarak iki film çeken Victor'un beklemediği bir şey olur halk adeta Simone tapar. İnsanlar Simone'yi merak eder ve onun hakkında araştırma yapmaya başlar. Victor Simone'nin sosyal fobisi, mikrop fobisi olduğunu kendisi dışında kimseyle görüşmeyeceğini söyleyerek Simone'nin aslında bir yazılım olduğunu saklar.

Edim: Simone'yi yarattığını düşünen Victor aslında Simone'nin Victor Taransky'yi yarattığını fark ettiğinde bu durum onu rahatsız eder. Yazılım olan Simone’yi yok etmek için onu rezil etmeye çalışır ama halk Simone'den nefret etmez. Victor son çare olarak Simone'nin öldüğünü açıklar. Victor'un yazılımla dolu sandığı denize atarken ki görüntüleri ortaya çıkar. Victor polisler tarafından tutuklanır.

Tanınma ve yaptırım:  Victor Taransky kızı Lainey'nin kanıt ararken Simone'nin yazılım olduğunu bulması sayesinde Victor'un katil olmadığı ortaya çıkar.
Bitiş: Simone'nin yazılım olduğunu sadece Victor'un ailesi öğrenir ve Victor'a yardımcı olurlar. Simone televizyon programında  siyasete atılacağını ve yönetmen Victor Taransky ile Chilp adında bir erkek çocukları olduğunu açıklar.