Hannibal Dizisi Greimas Örnekçesine Göre İnceleme
"Psikopatlar deli değildir. Yaptıklarının ve bunların sonuçlarının tamamen farkındadırlar."
"Kendimiz için yaptıklarımız bizimle birlikte ölür. Başkaları için yaptığımız şeyler bizden uzun yaşar."
Hannibal dizisinden...
Hannibal dizisini incelemeye geçmeden önce Eyleyensel Örnekçenin ne olduğunu açıklayalım. Greimas'ın gösterge bilimsel çözümleme yöntemi özellikle görsel metinlerin analizi için elverişli araçlar sunar. Greimas Propp'dan devraldığı 31 işlevi öncelikle yirmiye daha sonra daha da öze inerek dört temel işlevle sınırlandırdı.
Bu dört işlev; sözleşme, sınama, yer değiştirme, iletişimdir.
Eyleyen sayısı ise altıdır ve aralarındaki ilişkiler belirli bir çizeme uygundur. Altı eyleyen ise şunlardan oluşur; gönderici, alıcı, nesne, özne, engelleyici ve destekleyici.
Eyleyensel Örnekçede;
Özne: Eylem yapar.
Nesne: Eylemin konusudur.
Gönderici (Gönderen): Eylemi belirler, kökeninde yer alır.
Alıcı (Gönderilen) : Etkileri, eylemin sonuçlarını alır, kendisi için eylemin gerçekleştiği kişidir.
Destekleyici (Yardımcı): Eyleme yardım eder.
Engelleyici: Eylemi engeller.
Eyleyensel örnekçe görsel anlatıların içerdiği temel yapıların ortaya çıkarılmasında ve benzerliklerin tespit edilmesinde oldukça işlevseldir..Propp ve Greimas anlatıların benzerliklerini tespit etmek işlev ve örnekçeler ortala koymuştur. Anlatıların, hikâyelerin özne ve nesneleri, çatışmaları olması doğaldır çünkü anlatıları oluşturan şeylerde çatışmalar, nesne ve öznelerdir. Anlatıları farklı kılacak şeyler öznenin hangi nesneyi elde etmek istediğidir.
Hannibal Dizi Konusu:
FBI profilcisi Will Graham Davranış Bilimleri Başkanı Jack Crawford tarafından Minnesota'daki seri katilleri yakalamak için işe alınır. Graham hakkında ağır bir soruşturma yürüten Crawford, adli psikiyatrist Dr. Hannibal Lecter tarafından denetlenmesine karar verir . Başlangıçta gizlice yamyamlık yapan bir seri katil olan Lecter , FBI'ı içeriden manipüle etmeye çalışır, ancak daha sonra Graham ile bağ kurmaya başlar. Lecter, Graham'ın psikopatikle, empati kurma yeteneğinden büyülenir Katilleri öldürür ve Graham'ın kırılgan akıl sağlığının sınırlarını zorlayarak onu bir katile dönüştürmeye çalışır.
Greimas ve Eyleyensel Örnekçe:
Jack Crawford:Jack Davranış Bilimleri Başkanıdır. Daha önce chessepake katilini soruşturmuştur. Grace isimli yardımcısını kaybolduktan sonra ona benzettiği will Graham la örümcekkuu katilini yakalama anlaşması yapıyor.
Alıcı:
Will Graham: Will gelişmiş empati yeteneğine sahiptir kendinin katillerin cinayet işlerkenki anlarında onalrın yerine koyuyor ve delil ya da cinayet işlemedeki motivasyonları ne bu sayede anlıyor. Örümcekkuşu ve taklitçi katili yakalem daasından sonra kalıcı olarak çinayet vakalarını çözmek için kalıyor.
Nesne: Taklitçi katili yakalamak.
Özne: Will
Destekleyici:
Jack: Will' in cinayetleri çözmesinde ona verdiği desteler sayesinde jack destekleyici dır.
Alana Bloom: Alana Will' in meslektaşı ve yakın arkadaşıdır. Manevi olarak Will' e destek olur. Will Graham c. Katil olmaktan yargılanırken oun masum olduğuna inan ilk kişidir ve suçsuzluğunu ispat etmesi için yardım eder.
Frederick Chilton: psikolog olan Frededick Hannibal kadar ünlü bir doktor olmak ister. Hastalarını gizlice dinler ve onlar üzerinde hipnoz teknikleri uygular.
Beverly Katz: Adli tıp uzmanı olarak cinayetlerin aydınlatılmasına ve Will'in suçsuzluğunu ispatlamsında kanıt bulmaya çalıştı.
Brian Zeller ve Jimmy Price: Zeller Ve Price adli tıpçı olarak yardımcı olmaktadırlar.
Engelleyici:
Hannibal Lecter: Hannibal işlediği cinayetleri Will' in üzerine yıkar. Will'le arkadaşı olmak istediği ve ona karşı sevgi beslediği için onun çıkmasına yine cinayet işleyerek gerçek katilin hala dışarda olduğunu gösterir. Will' in katil olmasını istediği içri onu cinayet işlemeye teşvik eder.
Frederik Chilton: 2. Sezonunu ilk bölümlerinde Will'in katil olduğunu herkese karşı savunur.
Bedelia Du Maurier: Hannibal'dan korktuğu için onu ele vermez. Bu yüzden Hannibal yakalanmaz.
Anlatı Sözdizimi
Greimas' a göre her anlatı, başlangıç durumiyla bitiş durumu arasında bir geçiş, bir dönüşüm gerçekleştirir. Bu dönüşüm sürecinde eyleyenler değişik işlevler ya da roller üstlenirler. Eyleyemler bu iki uç arasında başka işleyenleri dönüştürürler ken kendileri de dönüşür. Ğreimas bu dönüşü, daha önce yapılmış çalışmaları da göz önünde bulundurarak dörtlü şema içinde inceler. Anlatı izlencesi, anlatı sözdizimindeki özne/nesne ilişkisini belirten durum sözcesiyle, bu sözceyi dönüştüren edim sözcesinin mantıksal etkileşimden oluşan temel dizimdir ve dört aşamadan oluşur. Bunlar;
Başlangıç
Sözleşme ya da eyletim: göndericinin özneyi belli amaç doğrultusunda etkilediği, yönlendirdiği aşama gönderici ve alıcı arasında sözleşme yapılır.
Edinç aşaması özne göndericiyle yaptığı sözleşme uyarınca gerekli işlemlerde bulunmak, zorunlu dönüşümleri gerçekleştirmek, bir eyleme geçebilmek için öznenin gereksindiği yetenekler ve bu yeteneklerin kullanıldığı aşamadan oluşur.
Edim aşaması özne edindiği kişisel edinçten yararlanarak dönüştürücü işlemlere yönelir bir durum sözcesinde başka bir durum sözcesine geçilir.
Tanınma ve yaptırım: özne nesneye ulaşmak için uyguladığı dönüşüm işlemlerinin son durmimi gözlemler. Gönderici ise dönüşümlerin doğruluğunu, gerçekliğini değerlendirip özneyi, yapılan sözleşme uyarınca ya ödüllendirir ya da cezalandırır.
-Bitiş
-Başlangıç: Dizi Will'in Marlow çiftinin cinayetini zihninde canlandırırken başlar. Will Graham'ın olayları katilin bakış açısından canlandırmasıyla onun bu yeteneğini görmüş oluruz.
-Sözleşme ya da eyletim: göndericinin özneyi belli amaç doğrultusunda etkilediği, yönlendirdiği aşama gönderici ve alıcı arasında sözleşme yapılır.
Jack ve Will Örümcekkuşu Katili ve Taklitçi katili yakalama konusunda anlaşır.
-Edinç:
Will hayat kurtarmak için katilleri yakalamaya devam eder. Psikolojisi giderek zayıf hale gelir. Hanibal'ın katil olduğunu anlar.
- Edim:
Will Hannibal'ın oyunu sonrası akıl hastanesine kapatılır ve yargılanır. Will'in suçsuzluğu ispatlanır.
-Tanınma ve Yaptırım: Hannibal Lecter'ın katil olduğu ortaya çıkar Hannibal İtalya'ya kaçar. Hannibal teslim olur ve akıl hastanesine kapatılır.
-Bitiş Will ve Hannibal Kırmızı Ejderi öldürür ve beraber kayalıklardan aşağıya atlar.
Kişilerin İşlevlere Göre Dağlımı
Kişilerin işlevlerine geçmeden önce bunların ne olduğundan bahsetmekte fayda var.Propp' un masalların biçim bilimini incelemesi sonucu yedi eylem kahramanı çıkarır bunlar;
1. Saldırgan:kötülük, çatışma, izleme/gibi işlevileri vardır.
2. Bağışçı: Büyülü ya da ihtiyaç duyulan bir nesneyi kahramana verir.
3. Yardımcı: zor işin başarılmasında kahramana yardım eder.
4. Aranılan Kişi ( Prenses): Zor bir işin başarılması, bir eksikliğin dayatılması, düzmece kahramanın keşfedilmesi, gerçek kahramanın tanınması, saldırganın cezalandırılması, evlenme gibi durumlar olabilir.
5. Gönderen: Kahramanaı görevlendirir kişidir.
6. Kahraman: Bağışçının ve Gönderenin isteklerine tepki üreten kişidir.
7. Düzmece Kahraman : Asılsız iddialar üreten, bağışçının işlerine tepki gösteren kişidir.
Dizideki kişilerin işlevlere göre dağılımı
1. Saldırgan:
Hannibal
Kırmızı ejder (Francis Dolarhyde) Francis Hannibal'ın tedavisine katılmış kişilerden biridir. Kırmızı Ejder tablosundan etkilenerek Kodmızı Ejder kadar güçlenmeye çalışır aslında kırmızı ejder onun ikinci kişiliği gibi ortaya çıkmaya başlar. Kırmızı Ejderi beslemek için insanları öldürmek ister.
Hannibal ve Dolarhyde dizinin en güçlü saldırganlarıdır. Hannibal ekibi kandırarak suçsuz Will'in hapse girmesine sebep olur. Dolarhyde işlediği cinayetlerle ekibi Hannibal' dan yardım isteceyek duruma getirir.
2. Bağışçı: bulunmuyor.
3. Yardımcı: Jack, Beverly, Jimmy, Alana ve Brain Will'e katilleri yakalaması için yardım eden kişilerdir.
4. Prenses (Aranan Kişi): Talitçi katil ve Chesapeake Ripper olarak Hannibal Lecter Will'in ve polislerin yakalamak istediği kişidir.
5. Gönderici : jack Crawford Will'i ekibe alarak olayları başlatan kişidir.
6. Kahraman: Will Graham katilleri yakalayarak hayat kurtarmak etmek ister.
7. Düzmece Kahraman : Bulunmuyor.
Alıcı:
Will Graham: Will gelişmiş empati yeteneğine sahiptir kendinin katillerin cinayet işlerkenki anlarında onalrın yerine koyuyor ve delil ya da cinayet işlemedeki motivasyonları ne bu sayede anlıyor. Örümcekkuşu ve taklitçi katili yakalem daasından sonra kalıcı olarak çinayet vakalarını çözmek için kalıyor.
Nesne: Taklitçi katili yakalamak.
Özne: Will
Destekleyici:
Jack: Will' in cinayetleri çözmesinde ona verdiği desteler sayesinde jack destekleyici dır.
Alana Bloom: Alana Will' in meslektaşı ve yakın arkadaşıdır. Manevi olarak Will' e destek olur. Will Graham c. Katil olmaktan yargılanırken oun masum olduğuna inan ilk kişidir ve suçsuzluğunu ispat etmesi için yardım eder.
Frederick Chilton: psikolog olan Frededick Hannibal kadar ünlü bir doktor olmak ister. Hastalarını gizlice dinler ve onlar üzerinde hipnoz teknikleri uygular.
Beverly Katz: Adli tıp uzmanı olarak cinayetlerin aydınlatılmasına ve Will'in suçsuzluğunu ispatlamsında kanıt bulmaya çalıştı.
Brian Zeller ve Jimmy Price: Zeller Ve Price adli tıpçı olarak yardımcı olmaktadırlar.
Engelleyici:
Hannibal Lecter: Hannibal işlediği cinayetleri Will' in üzerine yıkar. Will'le arkadaşı olmak istediği ve ona karşı sevgi beslediği için onun çıkmasına yine cinayet işleyerek gerçek katilin hala dışarda olduğunu gösterir. Will' in katil olmasını istediği içri onu cinayet işlemeye teşvik eder.
Frederik Chilton: 2. Sezonunu ilk bölümlerinde Will'in katil olduğunu herkese karşı savunur.
Bedelia Du Maurier: Hannibal'dan korktuğu için onu ele vermez. Bu yüzden Hannibal yakalanmaz.
Anlatı Sözdizimi
Greimas' a göre her anlatı, başlangıç durumiyla bitiş durumu arasında bir geçiş, bir dönüşüm gerçekleştirir. Bu dönüşüm sürecinde eyleyenler değişik işlevler ya da roller üstlenirler. Eyleyemler bu iki uç arasında başka işleyenleri dönüştürürler ken kendileri de dönüşür. Ğreimas bu dönüşü, daha önce yapılmış çalışmaları da göz önünde bulundurarak dörtlü şema içinde inceler. Anlatı izlencesi, anlatı sözdizimindeki özne/nesne ilişkisini belirten durum sözcesiyle, bu sözceyi dönüştüren edim sözcesinin mantıksal etkileşimden oluşan temel dizimdir ve dört aşamadan oluşur. Bunlar;
Başlangıç
Sözleşme ya da eyletim: göndericinin özneyi belli amaç doğrultusunda etkilediği, yönlendirdiği aşama gönderici ve alıcı arasında sözleşme yapılır.
Edinç aşaması özne göndericiyle yaptığı sözleşme uyarınca gerekli işlemlerde bulunmak, zorunlu dönüşümleri gerçekleştirmek, bir eyleme geçebilmek için öznenin gereksindiği yetenekler ve bu yeteneklerin kullanıldığı aşamadan oluşur.
Edim aşaması özne edindiği kişisel edinçten yararlanarak dönüştürücü işlemlere yönelir bir durum sözcesinde başka bir durum sözcesine geçilir.
Tanınma ve yaptırım: özne nesneye ulaşmak için uyguladığı dönüşüm işlemlerinin son durmimi gözlemler. Gönderici ise dönüşümlerin doğruluğunu, gerçekliğini değerlendirip özneyi, yapılan sözleşme uyarınca ya ödüllendirir ya da cezalandırır.
-Bitiş
-Başlangıç: Dizi Will'in Marlow çiftinin cinayetini zihninde canlandırırken başlar. Will Graham'ın olayları katilin bakış açısından canlandırmasıyla onun bu yeteneğini görmüş oluruz.
-Sözleşme ya da eyletim: göndericinin özneyi belli amaç doğrultusunda etkilediği, yönlendirdiği aşama gönderici ve alıcı arasında sözleşme yapılır.
Jack ve Will Örümcekkuşu Katili ve Taklitçi katili yakalama konusunda anlaşır.
-Edinç:
Will hayat kurtarmak için katilleri yakalamaya devam eder. Psikolojisi giderek zayıf hale gelir. Hanibal'ın katil olduğunu anlar.
- Edim:
Will Hannibal'ın oyunu sonrası akıl hastanesine kapatılır ve yargılanır. Will'in suçsuzluğu ispatlanır.
-Tanınma ve Yaptırım: Hannibal Lecter'ın katil olduğu ortaya çıkar Hannibal İtalya'ya kaçar. Hannibal teslim olur ve akıl hastanesine kapatılır.
-Bitiş Will ve Hannibal Kırmızı Ejderi öldürür ve beraber kayalıklardan aşağıya atlar.
Kişilerin İşlevlere Göre Dağlımı
Kişilerin işlevlerine geçmeden önce bunların ne olduğundan bahsetmekte fayda var.Propp' un masalların biçim bilimini incelemesi sonucu yedi eylem kahramanı çıkarır bunlar;
1. Saldırgan:kötülük, çatışma, izleme/gibi işlevileri vardır.
2. Bağışçı: Büyülü ya da ihtiyaç duyulan bir nesneyi kahramana verir.
3. Yardımcı: zor işin başarılmasında kahramana yardım eder.
4. Aranılan Kişi ( Prenses): Zor bir işin başarılması, bir eksikliğin dayatılması, düzmece kahramanın keşfedilmesi, gerçek kahramanın tanınması, saldırganın cezalandırılması, evlenme gibi durumlar olabilir.
5. Gönderen: Kahramanaı görevlendirir kişidir.
6. Kahraman: Bağışçının ve Gönderenin isteklerine tepki üreten kişidir.
7. Düzmece Kahraman : Asılsız iddialar üreten, bağışçının işlerine tepki gösteren kişidir.
1. Saldırgan:
Hannibal
Kırmızı ejder (Francis Dolarhyde) Francis Hannibal'ın tedavisine katılmış kişilerden biridir. Kırmızı Ejder tablosundan etkilenerek Kodmızı Ejder kadar güçlenmeye çalışır aslında kırmızı ejder onun ikinci kişiliği gibi ortaya çıkmaya başlar. Kırmızı Ejderi beslemek için insanları öldürmek ister.
Hannibal ve Dolarhyde dizinin en güçlü saldırganlarıdır. Hannibal ekibi kandırarak suçsuz Will'in hapse girmesine sebep olur. Dolarhyde işlediği cinayetlerle ekibi Hannibal' dan yardım isteceyek duruma getirir.
2. Bağışçı: bulunmuyor.
3. Yardımcı: Jack, Beverly, Jimmy, Alana ve Brain Will'e katilleri yakalaması için yardım eden kişilerdir.
4. Prenses (Aranan Kişi): Talitçi katil ve Chesapeake Ripper olarak Hannibal Lecter Will'in ve polislerin yakalamak istediği kişidir.
5. Gönderici : jack Crawford Will'i ekibe alarak olayları başlatan kişidir.
6. Kahraman: Will Graham katilleri yakalayarak hayat kurtarmak etmek ister.
7. Düzmece Kahraman : Bulunmuyor.
Yorumlar
Yorum Gönder